Những năm gần đây, nhờ áp dụng phương pháp gieo mạ khay, cấy "ném” nên người dân ở xã Cao Kỳ (Chợ Mới) vừa tiết kiệm được nhân lực, vừa đáp ứng được khung thời vụ, nâng cao hiệu quả sản xuất.
 |
| Người dân xã Cao Kỳ cấy mạ ném bằng mạ khay. |
Đi thăm những cánh đồng trên địa bàn xã Cao Kỳ dịp người dân đang khẩn trương xuống đồng làm đất, cấy lúa vụ xuân, chúng tôi nhận thấy phần lớn bà con đã áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đặc biệt là khâu gieo cấy. Thay vì phải còng lưng, nhúng tay xuống ruộng để cấy lúa thì người nông dân chỉ cần cầm theo một chiếc khay gieo mạ, nhổ từng dảnh mạ trên khay ném xuống ruộng.
Bà Lưu Thị Mão ở thôn Tổng Sâu cho biết: "Làm mạ khay thuận tiện hơn gieo mạ trên sân rất nhiều và tiết kiệm khoảng một nửa chi phí so với gieo mạ sân, giảm sức lao động. Thực hiện phương pháp ném mạ thì bất kể người già hay đàn ông đều làm được. Trước đây, 1.000m2 ruộng nhà bà Mão cấy phương pháp truyền thống phải 08 người cấy trong một buổi mới xong, nay thực hiện ném mạ chỉ cần 04 người. Đặc biệt, gieo mạ khay tỷ lệ thóc nảy mầm rất cao, năng suất lúa cũng tăng hơn so với cấy lúa theo phương pháp truyền thống bởi mạ khay nhanh bén rễ và đẻ nhánh khỏe".
Được biết, để gieo mạ bước đầu là tạo và làm phẳng luống với chiều rộng 1,5 mét rồi bón phân đạm, phân lót để cây hấp thụ và sinh trưởng tốt. Sau đó, đặt các khay song song, khít với nhau, rồi đổ bùn lên khay, dùng chổi quét bùn vào đầy các lỗ. Rắc mộng mạ đều tay, trung bình 1kg thóc giống rắc được 20 khay, dùng chổi gạt mộng vào các lỗ của khay mạ. Cuối cùng, dùng khung tre tạo vòm và bạt nilon để phủ kín mộng mạ. Để mạ khoảng 6 - 7 ngày, bỏ bạt nilon ra cho mạ thích nghi với môi trường sống, để thêm 03 ngày, khi mạ lên lá có thể lấy mạ đi “ném” xuống ruộng. Khi ném mạ, dùng tay không thuận (trái) giữ khay mạ, còn tay thuận (phải) túm các bầu mạ ném xuống ruộng, làm sao cho các gốc cách nhau khoảng 15cm. Với mạ khay không phải cấy mà chỉ đứng ném, 1 người có thể làm gấp 3 - 4 lần so với việc cấy mạ truyền thống. Dùng mạ ném vừa tiết kiệm thời gian vừa tiết kiệm được chi phí, vì khay có thể dùng lại để gieo mạ cho những mùa vụ sau; gieo mạ khay tỷ lệ thóc nảy mầm cao, mạ nhanh bén rễ và đẻ nhánh khỏe. Kỹ thuật gieo mạ khay, cấy “ném” thường được áp dụng cho các thửa ruộng đất tốt, chủ động được nguồn nước.
Đồng chí Đồng Phúc Toản- Chủ tịch UBND xã Cao Kỳ cho biết: "Cùng với sự thuận lợi của điều kiện thời tiết, việc áp dụng gieo cấy bằng phương pháp ném mạ cũng góp phần đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo khung thời vụ. Nếu như gieo, cấy mạ theo cách cổ truyền tốn nhiều thời gian lại khiến mạ dễ bị chết khi gặp thời tiết rét đậm, khô hạn, khi nhổ mạ người dân phải rũ đất cho mạ nên gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và năng suất của cây lúa sau này, thì gieo mạ khay vừa có sức chống chọi với những bất lợi của thời tiết, sâu bệnh vừa đảm bảo được chất lượng. Đến nay, cơ bản các hộ trên địa bàn xã cấy bằng phương pháp ném mạ. Trong vụ xuân năm nay, xã Cao Kỳ có kế hoạch gieo cấy 65ha lúa xuân. Tính đến thời điểm này, địa phương đã gieo cấy được trên 50% diện tích với các giống lúa lai mới có năng suất cao, chất lượng tốt như: Hòa Phát 3, Nhị ưu 838, Việt Lai 20... xã phấn đấu hoàn thành gieo cấy lúa xuân theo đúng kế hoạch đề ra".
Kỹ thuật cấy “ném” đã được áp dụng khá nhiều trong cả nước nhưng còn xa lạ với nhiều địa phương của tỉnh Bắc Kạn. Qua những mùa vụ gieo cấy cho thấy, kỹ thuật cấy ném mạ của người dân xã Cao Kỳ đã đem lại nhiều lợi ích, giúp bà con nâng cao thu nhập và giá trị nông sản và tiết kiệm được thời gian, nhân lực./.
Lý Dũng
