Trước đây việc giám đốc sở, tỉnh ủy viên về làm bí thư huyện ủy khi cấp huyện được sắp xếp lại đã được nhiều địa phương trong cả nước áp dụng. Nay khi thẩm quyền, nhiệm vụ, quyền hạn của cấp huyện được chuyển về cấp xã – từ y tế, giáo dục đến xử lý công vụ – thì việc luân chuyển cán bộ cấp tỉnh về cấp xã càng trở nên hợp lý và cần thiết.
Cụ thể, Ban Tổ chức Trung ương đề nghị sắp xếp bộ máy cấp huyện, chuyển toàn bộ cán bộ, công chức, viên chức xuống cấp xã mới thành lập. Về cán bộ lãnh đạo đảng ủy cấp xã, ưu tiên phân bổ theo thứ tự: Thường trực, ủy viên ban thường vụ, phó chủ tịch HĐND, UBND cấp huyện và cấp ủy viên cấp huyện; nếu cần thiết, có thể tăng cường cán bộ ban, ngành, sở cấp tỉnh về làm lãnh đạo đảng ủy cấp xã .
Việc này không chỉ là “đưa cán bộ về cơ sở” một cách đơn thuần, mà còn là bước đột phá trong việc đào tạo lớp cán bộ xã có năng lực quản trị toàn diện. Khi được giao trực tiếp trách nhiệm phát triển kinh tế – xã hội, an ninh – trật tự và xử lý công vụ, cán bộ cấp xã nếu xuất thân từ cấp tỉnh, sở sẽ có cơ hội bồi dưỡng tư duy toàn diện, năng lực lãnh đạo thực tiễn .
Trong giai đoạn chuyển tiếp, việc sắp xếp bộ máy sẽ tạo ra xáo trộn không nhỏ. Mô hình chính quyền hai cấp “tỉnh – xã” dự định có hiệu lực từ ngày 1/7, nên các địa phương cần khẩn trương hoàn thiện phương án nhân sự, bộ máy, chuẩn bị điều kiện cơ sở hạ tầng, con dấu, văn phòng phẩm để tránh gián đoạn phục vụ nhân dân. Việc bố trí cán bộ giỏi, có kinh nghiệm chính là chìa khóa để bộ máy mới hoạt động trơn tru .
Theo Bộ Nội vụ, sau khi sắp xếp, cả nước giảm từ khoảng 10.035 xã xuống còn 3.321 xã – tức giảm gần 67% số đơn vị cấp xã. Trong bối cảnh đó, cần nguồn nhân sự đủ mạnh để hoạt động hiệu quả, không đổ dồn gánh nặng vào một thế hệ cán bộ địa phương chưa có kinh nghiệm. Đây là lý do xuất phát từ chỉ đạo trung ương: “Đưa cán bộ cấp tỉnh xuống xã, đặc biệt ở các địa bàn trọng điểm, là điều cần thiết”.
Công tác luân chuyển cán bộ theo hướng này cũng phù hợp với dự thảo Luật Cán bộ, công chức sửa đổi đang được Quốc hội xem xét, dự kiến thông qua. Trong mô hình này, cán bộ ở cấp tỉnh, huyện được đánh giá năng lực toàn diện, và cán bộ cấp xã cũng có lộ trình phát triển xa hơn, điển hình qua luân chuyển, thi đua trong môi trường thực tiễn.
Điểm then chốt là cán bộ được điều chuyển sẽ không chỉ làm nhiệm vụ hành chính, mà còn phải đóng vai trò lãnh đạo tổ chức đảng và chính quyền địa phương, đảm bảo vận hành cơ chế hai cấp, xử lý kịp thời các tình huống phát sinh – từ điều phối nguồn hỗ trợ đến xử lý đảm bảo an ninh xã hội, đáp ứng mong đợi của Nhân dân. Chính vì vậy, bí thư và chủ tịch UBND xã mới sẽ được trao thêm quyền hạn, ví dụ quyền tuyển dụng, sử dụng và kỷ luật cán bộ, nhằm đảm bảo năng lực thực thi các chức năng rộng hơn trước.
Trên thực tế, kinh nghiệm tại một số tỉnh cho thấy, việc đưa tỉnh ủy viên làm bí thư các xã trọng điểm bước đầu tạo ra chuyển biến trong lãnh đạo, tăng tính hiệu quả vận hành bộ máy mới. Việc này cho thấy nếu thực hiện đúng quy trình, người của cấp tỉnh khi về xã sẽ trở thành nhân tố “góp vốn” đáng kể vào việc ổn định, phát triển cấp xã sau sáp nhập.
Tuy nhiên, chủ trương này cần được triển khai bài bản, tránh gây tâm lý chông chênh cho cán bộ địa phương khi đối diện vị trí mới. Các địa phương cần bố trí cán bộ cấp tỉnh về xã song song với chính sách ổn định tinh thần, hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, để cán bộ không bị “nhảy việc” đột ngột mà vẫn cảm thấy được nâng cao năng lực, có trách nhiệm và được tín nhiệm.
Việc đưa giám đốc sở, tỉnh ủy viên về làm lãnh đạo xã sau sáp nhập chính là bước đi chiến lược trong đào tạo cán bộ toàn diện, đảm bảo năng lực lãnh đạo ở cấp cơ sở trước yêu cầu vận hành hiệu quả mô hình chính quyền hai cấp. Nếu được thực thi đúng cách, đây sẽ là bước đệm quan trọng để xây dựng đội ngũ cán bộ xã đủ đức – đủ tài – đủ tâm – đủ tầm, tạo tiền đề cho chính quyền thực sự gắn bó, phục vụ Nhân dân như kỳ vọng của hệ thống chính trị./.
