Một yêu cầu chiến lược trong bối cảnh mới
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, muốn củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, cần có “những hành động thực chất, gần dân, sát dân”. Trong đó, MTTQ với tư cách là trung tâm huy động mọi nguồn lực xã hội, giám sát chính sách, vận động dân chủ – phản biện xã hội – là nhân tố then chốt để truyền tải chân thực tiếng nói và nguyện vọng của dân lên cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
Trước thực tế bộ máy tổ chức chính trị – xã hội đang được sắp xếp lại theo hướng tinh gọn, MTTQ trở thành nơi hội tụ các tổ chức chính trị – xã hội và quần chúng, cần chuyển đổi mạnh mẽ phương thức hoạt động. Không còn là hình thức, Mặt trận phải thực hiện vai trò của mình bằng các hoạt động có chiều sâu, ví dụ như:
Về giám sát thực thi chính sách, MTTQ cần chủ động triển khai giám sát từ cơ sở về các chính sách lớn (xử lý nhà dột nát, chăm lo đa chiều, tiếp cận dịch vụ xã hội…), đảm bảo các chính sách đến tay người dân một cách hiệu quả, đúng đối tượng. Về phản biện xã hội khoa học, phản biện không chỉ khiếu kiện đơn lẻ, mà thông qua khảo sát ý kiến, tọa đàm chuyên đề, đưa ra ý kiến mang tính định hướng, mang lại hiệu quả vận động xã hội. Tăng cường đối thoại, truyền thông đa chiều thông qua áp dụng mạnh mẽ chuyển đổi số – các diễn đàn trực tuyến, kênh mạng xã hội để tạo điều kiện cho người dân tiếp cận thông tin, phản hồi kịp thời và lan tỏa phong trào.
Vai trò cấp xã – nơi thử thách thực tiễn
MTTQ cấp xã là nơi gần dân nhất, mang trách nhiệm nắm bắt tâm tư, đề xuất giải pháp và thúc đẩy triển khai chính sách. Cán bộ mặt trận xã vừa là nhân viên chính quyền, vừa là người đồng hành cùng dân. Do đó, bộ máy cần có lực lượng tinh gọn, đủ người, đủ chất về nghiệp vụ, am hiểu địa bàn.
Chỉ khi Mặt trận hoạt động hiệu quả ngay tại cơ sở, phản ánh đúng tâm tư, có khả năng xây dựng giải pháp thiết thực, thì niềm tin của Nhân dân mới được củng cố bền vững. Và đây mới chính là nguồn lực nội sinh để xây dựng nền tảng chính trị vững chắc của hệ thống chính quyền mới.
Việc hợp nhất các tổ chức đoàn thể về Mặt trận có thể giúp giảm chồng chéo, nâng cao hiệu quả vận hành. Song để đạt được mục tiêu “một đầu mối” thực chất, cần chú ý những nội dung như: Chính sách nhân sự rõ ràng, những người được điều chuyển phải phù hợp với phương thức hoạt động mới, không chỉ giỏi chuyên môn, mà còn có tư duy “dân vận gắn với giám sát thực tế”. Cán bộ mới từ các tổ chức thành viên, nếu chưa quen với vai trò truyền thông – phản biện – loại bỏ bất cập, phải được đào tạo bài bản về kỹ năng Mặt trận, từ khảo sát đến truyền thông, phản hồi và giám sát chính sách.
Tăng cường quyền làm chủ của Nhân dân
MTTQ phải tạo ra các hình thức huy động nhân dân theo tinh thần dân chủ xã hội chủ nghĩa: từ đối thoại trực tiếp, hội nghị nhân dân đến khảo sát ý kiến qua không gian số, đặt câu hỏi mở, để dân được tham gia ý kiến sâu. Khi thực dân chủ được thực hiện đúng nghĩa, quan hệ giữa Đảng và dân sẽ được thắt chặt hơn bao giờ hết.
Nhìn lại những chuyển động quan trọng trong hệ thống chính trị, vai trò MTTQ luôn là sợi chỉ đỏ giữ gìn sự đồng thuận xã hội. Nếu tổ chức Mặt trận chuyển mình kịp thời, phát huy đúng vai trò phản biện, giám sát và tổ chức dân chủ sâu rộng thì sẽ trở thành trụ cột không thể thay thế trong hệ thống chính quyền 2 cấp mới.
Để thực hiện được điều này, hệ thống chính trị – từ Trung ương đến địa phương – cần hỗ trợ MTTQ bằng những cơ chế rõ ràng, đảm bảo tính độc lập trong phản biện, kịp thời tiếp nhận kiến nghị, đưa ra quyết sách hiệu quả. Đó là hình thức gắn kết Đảng – dân theo cách thiết thực và hiệu quả.
MTTQ không phải là tổ chức phụ trợ, mà là tổ chức chủ đạo của đời sống chính trị – xã hội ở Việt Nam hiện đại. Để giữ vững và mở rộng mối quan hệ máu thịt giữa Đảng và Nhân dân, cần thiết thực hiện các giải pháp căn cơ: tăng cường quyền cho Mặt trận, chèo lái trí tuệ dân, biến phản biện thành động lực đổi mới, và đặt nhân dân làm trung tâm mọi chính sách.
Khi Mặt trận thực hiện đúng chức năng huy động sức mạnh toàn dân, phản biện chính sách đúng chỗ, giám sát thực thi đúng địa chỉ, nhân dân sẽ hiểu – tin – chấp nhận và đồng hành cùng mục tiêu xây dựng đất nước, đưa Việt Nam bước vào thời kỳ phát triển bền vững, ngày càng vươn xa./.
