Chúng tôi gặp lại Hà Lệ Diễm sau hơn một năm cô đạt giải hạng mục Đạo diễn xuất sắc tại LHP tài liệu quốc tế Amsterdam (Hà Lan). Trong suốt thời gian ấy, Diễm và phim tài liệu dài đầu tay đã đạt được nhiều giải thưởng và dấu mốc ấn tượng mới. Cô gái bước sang tuổi 32 vẫn giữ nguyên nước da rám nắng, gương mặt bầu bĩnh, nụ cười lấp lánh và giọng nói trong veo. Lần này, Diễm kể với tôi về những chuyến đi nước ngoài, cảm xúc đặc biệt về hành trình làm phim và cả khi “Những đứa trẻ trong sương” đến với khán giả.
Mùa thu năm 2017, Diễm theo một dự án nước ngoài đến với Sapa và ở nhà của một gia đình người dân tộc Mông. Trong khi các bạn cùng nhóm nhanh chóng lựa chọn đề tài để làm phim ngắn, múa rối, vở kịch… có sự tham gia của thiếu nhi vùng cao, thì Diễm lại hòa mình vào các trò chơi với cô bé Má Thị Di, con của chủ nhà.
Ban đầu, Diễm chỉ định quay phim lại làm kỷ niệm vì thấy như được sống lại ngày còn bé, cũng chạy đuổi nhau trên đồi, chơi đuổi bắt, trượt dốc. Sau đó, sự hồn nhiên của cô bé Di đã làm Diễm nhớ về tuổi thơ của mình và nảy ra ý định ghi lại hành trình trưởng thành của một bé gái vùng cao.
Hà Lệ Diễm tâm sự: Đúng như cái tên “Những đứa trẻ trong sương”, mình làm phim về tuổi thơ của trẻ em vùng cao, hay nói đúng hơn là về những bước trưởng thành của Di, một cô bé dân tộc thiểu số. Nhưng em bé đó cũng như mình thuở bé, đến trường học chữ trong sớm tinh mơ, vượt qua làn sương mù mịt, mạnh dạn tiến về phía trước, mỗi bước phải nhìn rõ hơn để lựa chọn hướng đi đúng.
Mọi người xem phim ở nhiều lứa tuổi khác nhau, có những cách nhìn nhận khác nhau. Có người lớn tuổi, học sinh xem phim cười rộn rã bởi các trò chơi trẻ con, hay những cuộc hội thoại thẳng thắn ngây ngô. Cũng có phản hồi bảo phim “bạo lực quá” khi nhắc về các cảnh phim “kéo vợ”, một phong tục từ lâu đời của dân tộc Mông. Với mình, đó là một dấu mốc về sự thay đổi về cuộc đời Di, từ đó cô bé trưởng thành hơn…
Để có được những thước phim chân thật, Diễm đã thực sự hòa mình vào với cuộc sống của bản làng người Mông. Diễm kể dạo ấy, mỗi lần đến lên Sapa quay phim thì ít mà mong được lên chơi phần nhiều.
"Mình lên đó ăn, ở, sinh hoạt và cùng đi lao động với mọi người có khi gần một tháng. Được cả làng coi như con cháu, mỗi khi có cỗ, mình sẽ được ngồi mâm trẻ con, được ăn cơm trước, được ăn đồ ngon. Còn với gia đình Di, mình như chị gái Di luôn, nhà có việc gì lớn cũng được gọi lên.
Bộ phim tài liệu "Những đứa trẻ trong sương" dài 90 phút, nhưng phải mất đến 5 năm mới được ra mắt. Diễm quay bằng chiếc máy quay cũ được cô mua lại trị giá 30 triệu đồng. Sau bản nháp được quay trong 3 năm rưỡi, phim được dịch từ tiếng Mông sang tiếng Việt và tiếng Anh mất 4 tháng. Hậu kỳ, xem nháp, dựng thô hơn 6 tháng. Tiếp đó, phim được gửi hậu kỳ ở Thái Lan thêm 1 tháng rưỡi, hòa âm, chỉnh màu gần 2 tuần.
Bộ phim “Những đứa trẻ trong sương” đã giúp Hà Lệ Diễm giành giải Đạo diễn xuất sắc nhất ở hạng mục tranh giải quốc tế và bộ phim giành giải Phim dài đầu tay xuất sắc nhất ở hạng mục tuyên dương đặc biệt của ban giám khảo tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam (IDFA) năm 2021; phim quốc tế xuất sắc nhất tại Liên hoan phim quốc tế Docaviv; top 15 hạng mục Phim tài liệu dài xuất sắc tại Oscar 2023…
Trailer phim "Những đứa trẻ trong sương". |
Sau khi mạnh mẽ vượt qua tục “Kéo vợ”, Di đã từng nói với Diễm về ước mơ "được đi học, kiếm được tiền giúp mẹ và đi chơi ở nhiều nơi”. Năm 18 tuổi, Di đã lấy chồng, đó là người mà Di yêu thương. Hiện nay, cô gái này đang cùng mẹ mở một cửa hàng làm vải chàm, may, thêu quần áo, có bán qua mạng xã hội. Tới đây, Hà Lệ Diễm dự định đón Di xuống Hà Nội để làm khách mời khi phim được công chiếu. Biết tin này, Di vui lắm.
Ngay sau khi mở bán 3 suất chiếu thân mật cho bộ phim tài liệu “Những đứa trẻ trong sương”, ngày 14, 15 và 16/3, Trung tâm Hỗ trợ phát triển tài năng điện ảnh TPD nhận được phản hồi tích cực.
Children of the Mist sẽ được trình chiếu rộng rãi tại hệ thống rạp Beta Cinemas từ ngày 17/3 tới đây tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Bắc Giang, Thanh Hóa, Biên Hòa, Đồng Nai, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.
Bộ phim cũng đang được bán vé tại Rạp BHD STAR THE GARDEN, Hà Nội vào các ngày 22, 23/3/2023./.