Đề xuất thí điểm thành lập Khu thương mại tự do thành phố Đà Nẵng

Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 33, chiều 14/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

30 cơ chế, chính sách đặc thù, với 5 chính sách mới

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, dự thảo Nghị quyết quy định 2 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù với 30 cơ chế, chính sách cụ thể. Nhóm thứ nhất gồm 9 chính sách về tổ chức mô hình chính quyền đô thị của thành phố Đà Nẵng.

Nhóm thứ hai gồm 21 chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng đề xuất thực hiện thí điểm. Trong đó, có 6 chính sách hoàn toàn tương tự các tỉnh, thành phố đã được Quốc hội cho phép thực hiện thí điểm tại các Nghị quyết đặc thù; 10 chính sách tương tự có điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn của thành phố; và 5 chính sách đề xuất mới.

Các chính sách mới được đề xuất theo thực tế của thành phố, cụ thể là:

Chính sách 1: Thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng gắn với Cảng biển Liên Chiểu. Khu thương mại tự do Đà Nẵng là khu chức năng, có ranh giới địa lý xác định, do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập. Chủ trương đầu tư các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng các khu chức năng được phân cấp cho UBND Thành phố.

Cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư về thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm tiền thuê đất và các ưu đãi khác tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng như Khu kinh tế. Các doanh nghiệp trong Khu thương mại tự do được áp dụng chế độ ưu tiên về thủ tục hải quan.

Ban quản lý Khu công nghệ cao và Khu công nghiệp Đà Nẵng thực hiện chức năng quản lý nhà nước về Khu thương mại tự do Đà Nẵng có thẩm quyền thực hiện quản lý theo cơ chế “một cửa, tại chỗ”, trên các lĩnh vực.

Chính sách 2: Thành phố được thực hiện thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đối với dự án trung tâm logistics.

Chính sách 3: Phát triển lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo. Dự thảo Nghị quyết quy định 4 nhóm chính sách: đầu tư, nâng cấp, mở rộng, phát triển và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng thông tin từ nguồn ngân sách Thành phố phục vụ thu hút, phát triển vi mạch, bán dẫn và trí tuệ nhân tạo; cho thuê trực tiếp tài sản kết cấu hạ tầng thông tin không thông qua đấu giá cho đối tác chiến lược thuộc lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.

Bên cạnh đó, hỗ trợ không quá 5% tổng chi phí mua thiết bị cho doanh nghiệp sản xuất, chi phí di chuyển tài sản, dây chuyền, thiết bị, công nghệ, chi phí các dự án đầu tư mới trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn; hỗ trợ một phần chi phí thuê nhân lực có trình độ chuyên môn cao làm việc tại các doanh nghiệp là đối tác chiến lược trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo trên địa bàn Thành phố; quy định tiêu chí, tiêu chuẩn tuyển dụng và hỗ trợ đãi ngộ về thu nhập, chi phí lưu trú đối với các chuyên gia, nhà khoa học làm việc trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo trên địa bàn Thành phố.

Chính sách 4: Đầu tư, quản lý, khai thác và xử lý tài sản kết cấu hạ tầng, trang thiết bị phục vụ phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Dự thảo Nghị quyết quy định 3 nhóm chính sách: (1) cho các tổ chức, cá nhân khởi nghiệp sáng tạo và các tổ chức, cá nhân hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo được thuê trực tiếp tài sản kết cấu hạ tầng khoa học và công nghệ không thông qua đấu giá để hoạt động; (2) nội dung và mức hỗ trợ, thời gian hỗ trợ, đối tượng được hỗ trợ, trình tự, thủ tục hỗ trợ từ ngân sách Thành phố; (3) đầu tư, nâng cấp, mở rộng, phát triển và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng khoa học và công nghệ từ nguồn ngân sách Thành phố.

Chính sách 5: Tổ chức sự nghiệp công lập được giao quản lý và kinh doanh kết cấu hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp đã được đầu tư từ nguồn vốn đầu tư công thì được Nhà nước giao đất, cho thuê đất và được cho thuê lại đất.

Quy định rõ phương án, nguồn lực phát triển Khu thương mại tự do

Trình bày báo cáo thẩm tra, về thí điểm thành lập Khu thương mại tự do, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh nêu rõ, Thường trực Ủy ban nhận thấy đây là mô hình được áp dụng thành công ở nhiều quốc gia trên thế giới, tuy nhiên đề nghị lưu ý một số vấn đề.

Cụ thể, chủ trương thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng đã được quy định tại Kết luận số 79-KL/TW ngày 13/5/2024 của Bộ Chính trị. Để triển khai chủ trương này, đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát để quy định rõ trong dự thảo Nghị quyết về khái niệm, mô hình tổ chức; chức năng, nhiệm vụ; chính sách phát triển và quản lý nhà nước; phương án phát triển Khu thương mại tự do; nguồn lực thực hiện; việc đầu tư hạ tầng…

Cùng với đó, làm rõ kết quả đầu ra khi thành lập Khu thương mại tự do, bao gồm tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách và tính lan tỏa vùng miền...; bổ sung kinh nghiệm quốc tế trong hình thành và phát triển mô hình này để làm rõ căn cứ thuyết phục.

Liên quan mức ưu đãi, thời gian miễn, giảm tiền thuê đất đối với dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh kết cấu hạ tầng các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị bổ sung đánh giá rõ hơn tác động của chính sách đến tình hình thu ngân sách địa phương để làm căn cứ trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Đối với chính sách ưu đãi thuế trong Khu thương mại tự do, để bảo đảm căn cứ trình Quốc hội xem xét, quyết định, Thường trực Ủy ban cho rằng cần đánh giá cụ thể hơn về tác động của chính sách đến thu ngân sách nhà nước, sự cần thiết, tính hiệu quả chính sách mang lại, đặc biệt khi Nghị quyết 07-NQ/TW của Bộ Chính trị có quy định yêu cầu bảo đảm tính trung lập của chính sách thuế.

Tham gia ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý, cần có điểm nhấn hơn về 5 đặc tính trong cơ chế, chính sách thí điểm, gồm: tính trọng tâm, trọng điểm; tính đặc thù riêng cho Đà Nẵng; tính đột phá để Đà Nẵng đi lên; tính hợp lý, khả thi; tính lan tỏa, tác động sâu rộng.

Về quan điểm, chính sách ban hành cần tập trung tháo gỡ kịp thời những vướng mắc về thể chế, chính sách, pháp luật đang cản trở phát triển của thành phố Đà Nẵng, đồng thời góp phần khơi thông nguồn lực, phát huy tiềm năng, thế mạnh là thành phố du lịch, trung tâm miền Trung. Đặc biệt, các chính sách ban hành tuyệt đối không hướng đến việc hợp thức hóa sai phạm, nhất là sai phạm gây thất thoát, lãng phí nguồn lực đầu tư của Nhà nước./.