Vào mùa này, trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, trám xanh bắt đầu được bà con thu hái mang ra chợ bán. Quả trám xanh có hình thoi, hai đầu tù, khi chín ngả vàng, loại quả này vị ngọt bùi và hơi chua xen lẫn vị chan chát. Nhờ hương vị riêng có mà trám xanh có thể kết hợp chế biến được nhiều món ăn dân dã rất hấp dẫn như: Trám kho thịt, kho cá, om vịt, trám rang thịt, nấu canh xương… được ăn kèm với cơm gạo Bao thai nóng hổi, thơm phức, tạo nên hương vị hấp dẫn khó quên với người dân địa phương và du khách.
Quả trám xanh thường được người dân thu hoạch bắt đầu từ tháng 6 hằng năm. Bà Đinh Thị Điềm, thôn Nà Lốc, xã Nguyên Phúc (Bạch Thông) cho biết: "Năm nào các con tôi đều đi hái quả trám từ đồi của gia đình về, để tôi mang xuống thành phố Bắc Kạn bán. Thời điểm này trám đang vào vụ, hiện gia đình đã thu hoạch được gần 2 tạ quả đem bán".
Để có được các món ăn từ quả trám xanh ngon đậm vị nhất, nên chọn những quả trám nếp tươi, căng bóng, có màu vàng xanh nhạt. Trước khi chế biến đem quả trám ngâm trong nước lạnh khoảng 15 phút cho ra hết nhựa hoặc đun qua nước sôi lăn tăn rồi dùng dao khía tách đôi, bỏ hạt; hoặc bổ thành nhiều miếng nhỏ. Việc sơ chế trước khi nấu như vậy sẽ giúp loại bỏ bớt vị chát của quả trám.
Món trám om thịt băm: Thịt lợn rửa sạch, xay nhỏ, quả trám để nguyên quả. Sau đó, ướp gia vị khoảng 5 phút rồi cho trám đã sơ chế vào nấu cùng. Khi nấu cho thêm các loại gia vị như nước mắm, hạt tiêu, một chút nước rồi đậy vung lại om lửa nhỏ tầm 30 – 35 phút là đã có món thịt băm om trám ăn rất đưa cơm.
Món trám rang với thịt lợn: Trước tiên, lấy ít dầu ăn vào chảo, phi thơm hành khô đã thái mỏng, cho thịt lợn vào chảo đảo cho đến khi thịt săn lại. Tiếp đó cho trám đã tách hạt hoặc đập dập vào đảo cùng khoảng 10 phút rồi nêm gia vị vừa ăn là tắt bếp.
Vào đầu vụ, tại chợ Đức Xuân (TP. Bắc Kạn) người dân bán trám khoảng 60.000 đồng/kg, hiện tại thì khoảng 30.000 đồng/kg. Quả trám không phải lúc nào cũng có, để bảo quản trám xanh được lâu, người dân thường phơi khô hoặc ngâm trong nước lạnh, thay nước thường xuyên để ăn dần, ngoài ra, nhiều gia đình cũng có thể bảo quản trong tủ đá. Đây là món ăn dân dã được ưa thích của người dân Bắc Kạn bởi vị bùi, thơm. Du khách đến với Bắc Kạn nhớ thưởng thức món ăn đậm hương vị của núi rừng này nhé!./.
