Dự án Luật Công đoàn đã được Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, trong đó đã quy định điều chỉnh tổ chức và hoạt động của tổ chức Công đoàn Việt Nam - tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của giai cấp công nhân và của người lao động đã được khẳng định tại Điều 10 Hiến pháp 2013.
So với Luật Công đoàn 2012, dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) có một số nội dung mới như: Hoàn thiện quy định về tổ chức bộ máy công đoàn, cơ chế quản lý cán bộ Công đoàn và tăng cường vai trò của Công đoàn Việt Nam trong bối cảnh mới; hoàn thiện cơ chế tài chính công đoàn trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và sự ra đời của tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp ngoài hệ thống Công đoàn Việt Nam; hoàn thiện các quy định của pháp luật công đoàn, đảm bảo cho Công đoàn Việt Nam thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ trong bối cảnh mới...
Sau khi nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi), các đại biểu đã thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật này.
Góp ý cho dự thảo Luật, đồng chí Hà Sỹ Huân, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh Bắc Kạn đặc biệt quan tâm thảo luận về các quy định liên quan đến hệ thống tổ chức của Công đoàn Việt Nam và điều kiện bảo đảm cho hoạt động của cán bộ công đoàn.
Về hệ thống tổ chức của Công đoàn Việt Nam, đại biểu Hà Sỹ Huân cho biết, dự thảo Luật đã quy định tiêu chí xác định “Công đoàn cấp tỉnh, ngành Trung ương và tương đương gồm: Liên đoàn Lao động tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; công đoàn ngành Trung ương; một số công đoàn tập đoàn kinh tế, tổng công ty có số lượng lớn đoàn viên trực thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam” và “Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở gồm: Liên đoàn lao động huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; công đoàn tổng công ty, tập đoàn kinh tế; công đoàn ngành địa phương; công đoàn các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế, khu công nghệ cao; công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở khác theo quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam”.
Theo đại biểu, trong quy định này việc xác định “công đoàn tập đoàn kinh tế, tổng công ty” thuộc Công đoàn cấp tỉnh, ngành Trung ương hay Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở chỉ khác biệt ở tiêu chí “số lượng lớn đoàn viên”. Tuy nhiên, quy định này chưa rõ ràng và không đảm bảo tính ổn định, vì số lượng đoàn viên từ bao nhiêu được xác định là lớn, trong khi trên thực tế số lượng đoàn viên có thể có sự thay đổi (do người lao động thay đổi công việc…). Do đó, đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, có quy định tiêu chí xác định cụ thể, phù hợp, đảm bảo khả thi và tính ổn định của pháp luật.
Về điều kiện, trình tự, thủ tục thành lập, giải thể công đoàn, theo đại biểu Hà Sỹ Huân, trong một số điều, khoản cụ thể của dự thảo Luật chưa thống nhất quy định về căn cứ thực hiện so với quy định trong Bộ luật Lao động hiện hành (theo Điều lệ Công đoàn Việt Nam hay theo Luật Công đoàn). Do đó, đề nghị Ban soạn thảo có đánh giá việc thực hiện các quy định này theo Điều lệ Công đoàn Việt Nam trong thời gian qua để xem xét luật hóa quy định này trong dự thảo Luật cho thống nhất với quy định của Bộ luật Lao động.
Về bảo đảm điều kiện cho hoạt động công đoàn, đại biểu Hà Sỹ Huân chỉ rõ, dự thảo Luật quy định: “Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam xây dựng cơ cấu tổ chức bộ máy, vị trí việc làm và chức danh cán bộ công đoàn trình cơ quan có thẩm quyền quyết định hoặc quyết định theo thẩm quyền” là còn chung chung, chưa rõ trường hợp nào thuộc thẩm quyền của Tổng Liên đoàn Lao động quyết định, trường hợp nào sẽ trình cơ quan có thẩm quyền quyết định và cơ quan có thẩm quyền quyết định là cơ quan nào, nên sẽ dẫn đến sự lúng túng trong quá trình thực hiện. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo cần nghiên cứu quy định rõ ràng, cụ thể hơn.
Quan tâm đến quyền lợi của cán bộ công đoàn không chuyên trách, đại biểu cho rằng quy định: “Người sử dụng lao động không được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc, sa thải, buộc thôi việc hoặc chuyển làm công việc khác đối với cán bộ công đoàn không chuyên trách nếu không có ý kiến thỏa thuận bằng văn bản của Ban chấp hành công đoàn cơ sở hoặc Ban chấp hành công đoàn cấp trên trực tiếp” là chưa đảm bảo tính minh bạch và không thực sự phù hợp, bởi thành viên Ban Chấp hành công đoàn cơ sở là người lao động do người sử dụng lao động tuyển dụng. Do đó, đề nghị bỏ quy định về ý kiến thỏa thuận bằng văn bản của Ban Chấp hành công đoàn cơ sở và sửa quy định này thành: “Người sử dụng lao động không được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc, sa thải, buộc thôi việc hoặc chuyển làm công việc khác đối với cán bộ công đoàn không chuyên trách nếu không có ý kiến thỏa thuận bằng văn bản của Ban chấp hành công đoàn cấp trên trực tiếp”.
Đồng thời, đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, quy định rõ chủ thể thực hiện chi trả hỗ trợ bằng tiền cho cán bộ công đoàn không chuyên trách là công đoàn hay chủ doanh nghiệp trong “…Trường hợp không thể trở lại làm công việc cũ thì cán bộ công đoàn không chuyên trách được hỗ trợ tìm việc làm mới và trong thời gian gián đoạn việc làm được hỗ trợ bằng tiền theo quy định của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam”, để việc thực hiện được thống nhất và rõ ràng trách nhiệm. Bên cạnh đó, cần quy định tỷ lệ mức hỗ trợ bằng tiền trong dự thảo Luật./.
