Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần quy định phù hợp chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số

ĐBQH Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội (Đoàn Bắc Kạn) thảo luận góp ý Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Đánh giá cao sự nghiêm túc tiếp thu ý kiến của các ĐBQH và ý kiến của Nhân dân để hoàn thiện nội dung quan trọng này, đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho rằng, đến thời điểm hiện nay, Dự thảo đã có thêm nhiều điều chỉnh mới đối với đồng bào dân tộc thiểu số và có 5 nội dung rõ hơn so với Dự thảo trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5 như đối tượng được hỗ trợ, địa bàn được hỗ trợ, chính sách hỗ trợ, trách nhiệm thực hiện và về nguồn vốn thực hiện. Tuy nhiên, để tiếp tục hoàn thiện các quy định trên trong Dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Thị Thủy góp ý vào một số nội dung cụ thể như:

Về đối tượng được hỗ trợ: Theo quy định của Dự thảo luật thì cá nhân là người đồng bào dân tộc thiểu số tuy thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo nhưng ở ngoài vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ không được các hưởng chính sách hỗ trợ tại Điều 16. Trong khi đó, Nghị quyết Trung ương 18 không đặt vấn đề phân biệt địa bàn với đồng bào. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra giải thích rõ hơn vấn đề này.

Về quy định việc thừa kế, tặng cho, chuyển nhượng quyền sử dụng đất (Điều 48), đại biểu Thủy băn khoăn về tính khả thi của quy định này, vì Dự thảo quy định: Người được hỗ trợ đất lần 2 chỉ được để lại thừa kế, tặng cho, chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho người thuộc hàng thừa kế mà có hoàn cảnh giống như mình (tức là phải là người đồng bào dân tộc thiểu số phải thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo và phải đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất nhưng nay không còn đất hoặc thiếu đất). Lấy một ví dụ từ thực tiễn, trong trường hợp sau khi người được giao đất chết, nếu các thành viên trong gia đình không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 16 thì mảnh đất đã gắn bó cả đời với gia đình họ sẽ bị thu hồi. Việc thu hồi có thể làm phát sinh vấn đề xã hội, phát sinh khiếu nại, khiếu kiện. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra cân nhắc kỹ hơn.

Bên cạnh đó, việc bồi thường trong trường hợp thu hồi đất, dự thảo quy định trường hợp người sử dụng đất mà đất này có nguồn gốc được hỗ trợ, khi người sử dụng đất chuyển khỏi địa bàn cấp tỉnh đến nơi khác sinh sống thì Nhà nước thu hồi đất và chỉ bồi thường tài sản gắn liền với đất. Theo đó “người sử dụng đất” trong trường hợp này không chỉ là người được Nhà nước trực tiếp hỗ trợ đất, mà còn có thể là người đã nhận chuyển nhượng từ người được Nhà nước hỗ trợ. Và theo Dự thảo thì người này cũng phải là người đồng bào dân tộc thiểu số mới được nhận chuyển nhượng. Như vậy, khi pháp luật đã cho phép việc chuyển nhượng, công nhận quan hệ chuyển nhượng đất, nhưng khi thu hồi đất Nhà nước chỉ bồi thường tài sản gắn liền với đất như Dự thảo Luật là chưa phù hợp.

Góp ý về chủ thể quản lý đối với đất thu hồi, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đề nghị cân nhắc nên giao việc quản lý đất thu hồi để thực hiện dự án bố trí cho đồng bào dân tộc thiểu số cho UBND cấp huyện thay vì giao cho Tổ chức phát triển quỹ đất như quy định tại dự thảo hiện nay, để công tác quản lý chặt chẽ hơn. Bởi vì, Tổ chức phát triển quỹ đất là đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, hiện nay biên chế rất ít, khó có thể quản lý hết được các diện tích đất thu hồi (ở bản, ở xã), chủ yếu là vùng sâu, vùng xa, địa bàn rộng, đi lại khó khăn. Nếu quản lý không chặt chẽ, không thường xuyên, dễ bị lấn chiếm, sử dụng không đúng mục đích.

Cuối phiên thảo luận, cơ quan trình và cơ quan chủ trì thẩm tra dự thảo luật đã phối hợp giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu./.