Bên cạnh một số cây trồng chính, những năm qua người dân ở xã Quảng Khê (Ba Bể) đã đưa cây dưa hấu vào trồng, mang lại hiệu quả kinh tế khá. Mặc dù vậy, việc liên kết tiêu thụ dưa hấu của bà con vẫn còn gặp nhiều khó khăn.
Đây đang là thời điểm cuối vụ thu hoạch dưa hấu ở xã Quảng Khê, mặc dù số lượng dưa hấu không còn nhiều. Tuy nhiên, thời gian qua việc bán dưa hấu được giá với số lượng nhiều là rất khó khăn. Cũng giống như vụ trước tại thời điểm được thu hoạch, người dân chủ yếu vận chuyển dưa hấu ra các chợ trên địa bàn để bán với số lượng có hạn.
 |
| Chủ hàng từ tỉnh Thái Nguyên lên xã Quảng Khê (Ba Bể) thu mua dưa hấu. |
Theo cơ quan chuyên môn của huyện Ba Bể, cây dưa hấu đã được đưa về cho người dân trồng cách đây khoảng 10 năm theo mô hình chuyển giao cho người dân thực hiện dự án. Từ đó bà con nhân giống và mở rộng diện tích trồng qua từng vụ. Đến nay, xã Quảng Khê có hơn 40ha đất chuyên trồng cây dưa hấu, dưa lê, dưa chuột. Hàng năm, huyện Ba Bể đã tổ chức các lớp tập huấn cho bà con về kỹ thuật chăm sóc, phòng chống các loại bệnh hại trên cây dưa…
Cây dưa hấu khá phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng tại đây, quả dưa hấu ở Quảng Khê có vị ngọt đặc trưng. Được trồng từ tháng giêng, đến tháng 5 - tháng 6 là dưa bắt đầu cho thu hoạch. Công đoạn chăm sóc cây dưa, người dân chủ yếu dùng phân hữu cơ, không sử dụng phân bón hóa học. Diện tích cây dưa hấu được trồng nhiều ở các thôn Nà Hai, Nà Vài, Nà Lẻ, Bản Pjac. Theo người dân, giá dưa hấu năm nay cho năng suất và chất lượng tốt nhưng giá rẻ hơn hẳn so với mọi năm. Có hộ dân trồng 1.000 - 2.000m2, cho sản lượng cả chục tấn dưa mà cũng chủ yếu bán lẻ. Việc tiêu thụ chỉ nhỏ lẻ vài tạ, không thâm vào đâu trong khi sản lượng dưa tới kỳ thu hoạch đạt vài chục tấn. Cùng với đó người dân cũng cần giải phóng nhanh diện tích đất để bắt tay vào vụ mùa, số lượng dưa bị tồn đọng tại ruộng nhiều theo đó giá dưa hấu có thời điểm chỉ 3.000 - 4.000 đồng/kg, thậm chí còn thấp hơn. Theo đồng chí Triệu Duy Chinh- Chủ tịch UBND xã Quảng Khê: Cây dưa được xã đưa vào cơ cấu cây trồng để thực hiện mô hình cánh đồng cho thu nhập 100 triệu đồng/ha. Tuy vậy, việc tiêu thụ dưa còn gặp nhiều khó khăn do thị trường chưa được mở rộng.
Tại cánh đồng của thôn Nà Hai, những ngày này vẫn có xe ôtô tải của các thương lái tận Thái Nguyên, Cao Bằng tới thu mua. Theo các chủ hàng, gần kết thúc vụ thu hoạch dưa mới biết đến tại Quảng Khê có dưa hấu ngon và sạch như vậy. Thương lái phải lên thị trấn Chợ Rã từ chiều hôm trước để sáng sớm hôm sau kịp vào thu mua dưa cho bà con. "Nếu có thông tin sớm, chúng tôi đã vào từ đầu vụ để thu mua hết dưa cho người dân"- một chủ xe cho hay. Hiện giá thu mua dưa tại khu vực tập kết là 5.000 - 6.000 đồng/kg. Tuy vậy, cả buổi sáng mỗi xe cũng chỉ gom được vài tạ dưa vì đã là cuối vụ và bà con bận làm vụ mùa sớm, thiếu người vận chuyển dưa ra nơi tập kết.
Được biết thời điểm đầu vụ dưa hấu, người trồng dưa ở các xã Quảng Khê và Đồng Phúc khá lo lắng khâu tiêu thụ. Một số tổ chức, đoàn thể, CLB tình nguyện đã chung tay “giải cứu” dưa hấu giúp người dân. Tuy nhiên đây cũng chỉ là giải pháp tạm thời, còn lâu dài thì rất khó có thể thực hiện được. Còn nhớ cách đây vài năm một số tin đồn thất thiệt về cây dưa hấu Quảng Khê đã được “minh oan” sau khi có sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành chức năng. Nhưng kể từ đó, khó khăn với người trồng dưa hấu vẫn chưa được tháo gỡ đặc biệt về khâu thu mua sản phẩm.
Những năm qua, cây dưa hấu tại Quảng Khê đã khẳng định được giá trị kinh tế đối với các hộ dân tại đây đặc biệt là các hộ đồng bào dân tộc Dao ở các thôn Nà Vài, Nà Hai. Nhiều diện tích đất trước đây bị bỏ hoang được bà con cải tạo thành những thửa ruộng trồng dưa hấu, mang lại cho mỗi hộ thu nhập cả chục triệu đồng/vụ, góp phần tích cực trong công tác giảm nghèo của địa phương. Do vậy, ngoài việc duy trì diện tích và nâng cao chất lượng cây dưa hấu, các cấp ngành và chính quyền địa phương cần quan tâm hơn nữa tới việc giúp bà con thành lập tổ hợp tác sản xuất, HTX bao tiêu sản phẩm nông nghiệp nói chung và quả dưa hấu nói riêng; xây dựng thương hiệu cho quả dưa hấu Quảng Khê./.
Nguyễn Nghĩa
