Cục An toàn thực phẩm: "Khoác" áo blouse trắng để quảng cáo sữa sai sự thật, không đảm bảo ATVSTP là hành vi nghiêm cấm

Liên quan đến vấn nạn nhiều cá nhân mặc áo blouse trắng để quảng cáo sữa và "quảng cáo" quy trình đóng gói sữa không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm (không đeo găng tay, mặc quần cộc, dép lê, không đeo khẩu trang) mà người tiêu dùng "khui" ra trong thời gian qua, TS Trần Việt Nga– Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, về chức năng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, hiện nay, có 3 Bộ chính quản lý: Bộ Y tế, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm. Theo đó đã tập trung vào hậu kiểm, phân quyền cho doanh nghiệp.

Theo quy định, các nhóm cần đăng ký và nộp hồ sơ gồm: Thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, y học và dùng cho chế độ ăn đặc biệt; trẻ nhỏ dưới 36 tháng tuổi và phụ gia thực phẩm không thuộc trong danh mục phụ gia được phép sử dụng do Bộ Y tế quy định.

Thời gian qua, nhiều cá nhân mặc áo blouse trắng để quảng cáo sữa và "quảng cáo" quy trình đóng gói sữa không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm (không đeo găng tay, mặc quần cộc, dép lê, không đeo khẩu trang).

Các sản phẩm khác được tự công bố, doanh nghiệp tự xây dựng hồ sơ, các quy định, quy chuẩn của nhà sản xuất, thì chỉ cần 1 bản hồ sơ đăng tải trên website.

"Theo tôi, Chính phủ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mà doanh nghiệp không phải chờ đợi. Cần có nghĩa vụ thực hiện theo đúng các quy định của cơ quan quản lý nhà nước, sau đó hậu kiểm. Nghị định 15 đã quy định rất rõ các ngành hàng, Chính phủ đã giao cho Bộ Công Thương, tiếp nhận bản tự công bố sau đó phân cấp, phân quyền để thanh tra, kiểm tra", TS Trần Việt Nga cho hay.

Theo TS Trần Việt Nga, từ năm 2018 đến nay, có nhiều ý kiến đánh giá về việc cho phép doanh nghiệp tự công bố. Điều này dẫn đến việc tạo thuận lợi cho một số doanh nghiệp, tiết kiệm thời gian. Bên cạnh đó, xuất hiện một số trường hợp doanh nghiệp làm ăn không chân chính, lợi dụng sự thông thoáng, quảng cáo các sản phẩm không đúng quy định của nhà nước.

Vấn đề quảng cáo ở đây là dù với bất kể hình thức thế nào, nếu đưa thông tin sai sự thật đều là hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt là khi sử dụng hình ảnh bác sĩ, nhân viên y tế để có thể mang lại niềm tin cho người tiêu dùng bởi những phát ngôn, nhận xét của những người đó hoàn toàn là những hành vi mà pháp luật đã nghiêm cấm.

Trong luật an toàn thực phẩm cũng như Nghị định số 15 cũng nêu rõ về việc cấm sử dụng hình ảnh bác sĩ, nhân viên y tế, hay thư tín của người bệnh rằng "tôi đã sử dụng sản phẩm này tốt và sau bao lâu thì khỏi bệnh"… đây đều là những hành vi bị nghiêm cấm.

TS Trần Việt Nga – Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế).

Theo TS Trần Việt Nga, đối với những nhóm phải đăng ký bản công bố sản phẩm (tạm gọi là quản lý chặt hơn), thì trước khi quảng cáo, nhóm này phải được xác nhận nội dung quảng cáo bởi cơ quan nhà nước. Nếu nhận được giấy xác nhận nội dung quảng cáo kèm theo nội dung được duyệt thì mới được quảng cáo đúng như nội dung đã phê duyệt và cơ quan phát hành quảng cáo cũng chỉ được phép phát hành nội dung mà Cục An toàn thực phẩm đã phê duyệt.

Cục An toàn thực phẩm sau khi phê duyệt nội dung quảng cáo của các nhóm thuộc quản lý của Cục - cụ thể là thực phẩm bảo vệ sức khỏe, sẽ đều công khai tất cả thông tin về nội dung, tên sản phẩm và doanh nghiệp công bố sản phẩm lên website Cục và Bộ Y tế để cho bất kỳ đơn vị nào nhận quảng cáo đều có đầy đủ thông tin đối chiếu, nhằm đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, 90% sản phẩm khác là nhóm tự công bố và chịu trách nhiệm về các sản phẩm quảng cáo của mình. Đây vừa là điều kiện vừa là lỗ hổng để doanh nghiệp lợi dụng điều đó và trách nhiệm mà đối với sản phẩm sữa và hậu kiểm chất lượng sản phẩm an toàn, đúng sự thật hay không thì Bộ Công Thương cũng sẽ có đội ngũ triển khai làm việc đó.

Tuy vậy, việc kiểm soát quảng cáo trên không gian mạng là việc vô cùng phức tạp.

TS Trần Việt Nga cho biết: "Khi phát hiện quảng cáo vi phạm, chúng tôi phải gửi ngay thông tin cho Bộ Thông tin và Truyền thông để yêu cầu xác minh chủ website, chủ đường link hoặc gửi đến Bộ Công Thương liên quan đến sàn thương mại điện tử để yêu cầu gỡ bỏ nội dung quảng cáo vi phạm".

Về pháp luật xử lý vi phạm cũng có đầy đủ quy định, đặc biệt đối với vấn đề quảng cáo.

Theo đó, Luật Quảng cáo đã đưa ra những hành vi cấm không được quảng cáo; Nghị định số 38/2021 của Chính phủ quy định về xử phạt vấn đề văn hóa và quảng cáo.

Đơn cử, khoản 5 Điều 34 Nghị định 38 cũng quy định mức xử phạt dành cho cá nhân lên đến 60-80 triệu đồng với hành vi quảng cáo gây hiểu nhầm, còn với tổ chức thì xử phạt sẽ nhân đôi, tức là từ 120-160 triệu và phải tháo gỡ những đường link vi phạm.