Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" đã được Ðảng bộ và nhân dân các dân tộc trong huyện Ngân Sơn (Bắc Kạn) tích cực hưởng ứng. Ðây là cuộc vận động mang tính xã hội hóa cao, toàn diện, đầy tính nhân văn sâu sắc, đúng đắn, phù hợp ý Ðảng và lòng dân.
 |
| Hành lễ của các thầy tào đã đơn giản, tiết kiệm, hợp vệ sinh, không cầu kỳ và câu nệ như trước./. |
Tuy nhiên, do tác động nặng nề của hủ tục lạc hậu trong việc tang nên những năm đầu triển khai phong trào này gặp nhiều khó khăn. Ông Doanh Thăng Tuyển – Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: Những năm trước ở Ngân Sơn mỗi đám tang thông thường để người đã mất trong nhà 5 ngày mới đem ra đồng, thậm chí có đám để 9 ngày mới đem ra đồng chôn cất. Kèm theo đó là nhiều thủ tục lạc hậu ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đời sống của nhân dân. Điều này, tác động tiêu cực đến việc xây dựng đời sống văn hóa mà Đảng, Nhà nước phát động.
Nguyên nhân của thực trạng này có tác động lớn từ phía các thầy tào, thầy mo khi xem ngày đưa người đã mất ra đồng. Vì thế để xóa bỏ những hủ tục trong việc tang, xây dựng nếp sống văn minh trong việc tang thì vai trò của những thầy tào, thầy mo rất quan trọng. Xác định được nguyên nhân, năm 2007 huyện Ngân Sơn đã ký cam kết với hơn 20 thầy mo, thầy tào trong huyện sẽ xóa bỏ những hủ tục lạc hậu trong việc tang lễ. Theo cam kết, mỗi đám tang được rút ngắn thời gian từ 5 ngày trước đây, xuống còn 2 ngày.
Các thầy tào sẽ hoàn thiện các "thủ tục cần thiết" cho người quá cố để gia chủ có thể chôn cất trong vòng 24 giờ, với mất do những căn bệnh xã hội và bệnh truyền nhiễm phải trước 12 giờ. Bên cạnh đó, tiền trả lễ thầy tào, thầy mo cũng được các thầy nhất trí giảm từ 800.000 - 1.200.000 đồng trước đây xuống còn không quá 300.000 đồng/đám. Các bài cúng, các thủ tục rườm rà được các thầy cùng nhau "đi tắt" tốt cho cả thầy và gia chủ.
Song song với đó, Ngân Sơn đẩy mạnh xây dựng quy ước thôn bản trong đó xác định thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang là một nội dung quan trọng. Đến nay, 175 thôn, bản của Ngân Sơn đã có quy ước. Về việc tang, ở mỗi thôn, bản đều có Hội hiếu giúp gia đình có người chết tổ chức việc tang. Việc phúng viếng được tổ chức gọn nhẹ, tiết kiểm, mỗi gia đình hội viên Hội hiếu có trách nhiệm giúp gia đình nhà đám 02kg gạo, 5000 đồng, một bó củi ...
Quan điểm thống nhất của huyện là tổ chức việc tang thể hiện mối quan hệ sâu sắc với người đã khuất, và mối quan hệ giữa người đang sống, mang tính xã hội, cộng đồng sâu sắc, mang tính tín ngưỡng dân gian. Vì vậy, trong việc tang không được hành nghề mê tín, dị đoan. Nhờ sự quyết liệt trong chỉ đạo và sự ủng hộ của các thầy tào, thầy mo đến nay việc thực hiện nếp sống văn minh ttrong việc tang ở Ngân Sơn đã có những chuyển biến tích cực, nhận thức của đại bộ phận nhân dân đã thay đổi.
Một số phong tục tập quán và nét đẹp văn hóa trong việc tang vẫn được lưu giữ, một số hủ tục lạc hậu đã được xóa bỏ. Nhiều gia đình thầy tào đã có nhận thức tiến bộ, tổ chức tang lễ đơn giản, tiết kiệm, hợp vệ sinh, hành lễ không cầu kỳ và câu nệ. Việc thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc tang đã góp phần thực hiện thắng lợi phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa.”
Cho đến thời điểm này toàn huyện Ngân Sơn đã có gần 4800 hộ/5900 hộ đăng ký thi đua xây dựng Làng văn Gia đình văn hóa. Hiện có hơn 3000 hộ đạt gia đình văn hóa, nhiều hộ đạt danh hiệu Gia đình văn hóa cấp huyện, cấp tỉnh. Điều đáng mừng là hằng năm tỷ lệ hộ đạt gia đình văn hóa tăng nhanh, cùng với đó nếp sống mới được nhân rộng, hủ tục lạc hậu được xóa bỏ; phong trào đoàn kết, thi đua lao động xóa đói, giảm nghèo được đông đảo nhân dân hưởng ứng. Qua đánh giá tại các khu dân cư tiến tiến, Làng văn hóa thấy rằng đời sống, kinh tế vật chất của nhân dân được nâng lên rõ rệt, 100% các xã, thị trấn có trạm y tế và hệ thống thông tin liên lạc; 70% thôn, bản đã có nhà họp thôn, tỉ lệ hộ đói, nghèo giảm nhanh.
Đánh giá về những kết quả đạt được trong xây dựng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ông Hoàng Gia Tùy – Trưởng phòng Văn hóa Thể thao huyện Ngân Sơn khẳng định: Mỗi lời nói, việc làm gương mẫu của các thầy tào, thầy mo trong xây dựng nếp sống văn hóa mới sẽ góp phần tích cực để xây dựng đời sống văn hóa mới ở địa phương./.
Xuân Lâm
