Sau khi kết thúc vụ hè thu, đa phần bà con vùng cao thường có thói quen bỏ trống đất nông nghiệp do khí hậu lạnh, khô. Một số diện tích được tận dụng trồng các loại cây như khoai tây, bắp cải, đậu đỗ... tuy nhiên do khó khăn về đầu ra nên diện tích chỉ trồng nhỏ lẻ, sản lượng thấp, phục vụ gia đình hoặc bán tại các chợ phiên.
Năm 2024, nhận thấy huyện Ba Bể có nhiều diện tích đất bãi bồi bên sông, Công ty Cổ phần dược liệu quý Donavi Bắc Kạn đã thuê 10ha đất soi bãi của các hộ gia đình thôn Dài Khao, xã Thượng Giáo để triển khai mô hình trồng hành, tỏi, kiệu. Đến nay cây hành đã vào vụ thu hoạch. Qua đánh giá cho thấy, các loại cây này thích ứng rất tốt với điều kiện đất đai của địa phương. Đồng thời, nhờ áp dụng đúng kỹ thuật và sản xuất theo hướng hữu cơ nên cây cho nhiều củ, củ to, mẫu mã đẹp, năng suất cao, hương vị và chất lượng được đánh giá cao so với các địa phương khác.
Chị Nguyễn Thị Oanh, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần dược liệu quý Donavi Bắc Kạn chia sẻ: "Chúng tôi đã mạnh dạn họp các hộ và thuê lại 10ha đất soi bãi để triển khai mô hình trồng cây hành, tỏi, kiệu vào vụ đông từ tháng 10 đến tháng 2 âm lịch; trồng cây dược liệu ngắn ngày như nhân trần, kim tiền thảo, mạch môn từ tháng 3 đến tháng 9 âm lịch”.
Hành, tỏi, kiệu là những loại cây chịu được hạn, phù hợp với đất pha cát, có thể tận dụng trồng ở những ruộng không có nước, thời gian sinh trưởng khoảng 4 - 5 tháng. Hiệu quả kinh tế từ loại cây này cao hơn so với các loại hoa màu khác. Chi phí giống vật tư không quá cao, chỉ từ 5 triệu đồng/1.000m2 nhưng chi phí cho nhân công mất khá nhiều, đặc biệt là khi trồng bằng phương thức hữu cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, cần che phủ ni lông, làm cỏ bằng tay. Sau 1 vụ trồng cho thấy 1.000m2 đất trồng hành cho năng suất từ 2 – 2,4 tấn, với giá bán 12.000/kg hành tươi cho thu nhập từ 24 – 28 triệu đồng.
Tại cánh đồng thôn Dài Khao những ngày này, người dân đang cùng nhau thu hoạch hành củ. Người nhặt, người gánh, không khí vui tươi tấp nập. Bà Chu Thị Huyền cho biết: “Gia đình tôi có 8.000m2 đất trồng ngô, lạc nhưng năng suất thấp, lại không có đầu ra. Khi Công ty đến triển khai, tôi đã đồng ý cho thuê lại số diện tích đó để trồng hành, tỏi. Từ đó đến nay, tôi vừa được nhận tiền thuê đất, vừa làm công nhân cho công ty, thu nhập cũng ổn định".
Bà La Thị Hưởng, người dân xã Thượng Giáo phấn khởi chia sẻ: “Từ ngày có công ty đến đây tôi không cần đi làm đâu xa, lúc thì đến vụ thì trồng hành, làm cỏ, thu hoạch... mùa nào việc ấy, thu nhập ổn định. Bà con ở đây ai cũng phấn khởi, mong công ty phát triển và tạo thêm được nguồn thu nhập ổn định cho bà con”.
Có thể nhận thấy mô hình trồng cây gia vị vụ đông tại Thượng Giáo đang mở ra hướng đi mới cho người dân huyện Ba Bể, giúp tận dụng tốt những diện tích đất thường bỏ hoang vào vụ đông. Bên cạnh việc giúp bà con có thêm nguồn thu nhập, phương thức canh tác hữu cơ còn giúp cải thiện đất, duy trì và bảo toàn hệ vi sinh có lợi trong đất.
Được biết, các sản phẩm sau thu hoạch được Công ty Cổ phần dược liệu quý Donavi Bắc Kạn phân phối tại nhiều siêu thị, chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch trên cả nước. Dự kiến năm 2025 công ty sẽ tiếp tục mở rộng vùng trồng từ 30 – 50ha trên tất cả những diện tích đất soi bãi của huyện Ba Bể. Hy vọng trong thời gian tới, các loại cây gia vị như hành, tỏi, kiệu sẽ trở thành sản phẩm rau màu chủ lực trong phát triển nông nghiệp của Ba Bể, góp phần thực hiện thành công Đề án tái cơ cấu nông nghiệp của tỉnh Bắc Kạn./.
