Huyện Na Rì có 17 xã, thị trấn, 222 thôn, tổ. Nơi đây có các dân tộc Tày, Nùng, Mông, Kinh, Dao cùng sinh sống, trong đó, dân tộc Tày chiếm hơn 80%.
Để tiếp tục triển khai hiệu quả Quyết định số 498/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Đề án "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025" và thực hiện có hiệu quả Tiểu dự án 2 - Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS&MN của Dự án 9 thuộc Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021 - 2025 tuyên truyền đến các cơ quan, đơn vị, trường học và các địa phương trên địa bàn huyện.
Năm 2024, huyện Na Rì đã thực hiện tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về tảo hôn bằng hình thức phiên tòa giả định tại trường học ở 2 xã Liêm Thủy, Đổng Xá nhằm tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân, giáo viên và học sinh về tác hại của tảo hôn.
Kịch bản tình huống giả định hành vi phạm tội đặt ra xoay quanh tội “Tổ chức tảo hôn” quy định tại Điều 183 Bộ luật Hình sự. Xét xử về hành vi tổ chức tảo hôn (đám cưới) cho con khi chưa đủ tuổi đã bị xử phạt vi phạm hành chính lại tiếp tục vi phạm.
Phiên tòa giả định được dựng lại đúng quy trình tố tụng một vụ án về tội “Tổ chức tảo hôn”, với sự tham gia của hơn 400 học sinh cùng các thầy cô giáo nhằm mục đích tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật cho học sinh, gia đình và nhà trường trước trước vấn nạn tảo hôn, đặc biệt là đối với những xã miền núi tập trung nhiều đồng bào dân tộc thiểu số. Phiên toà giả định được xây dựng với các tình tiết chân thật, cụ thể đã giúp học sinh dễ tiếp thu, nắm bắt các nội dung và nâng cao nhận thức pháp luật khi trực tiếp chứng kiến toàn bộ quá trình xét xử vụ án.
Điều này giúp các em tích cực vận động trong tư duy, nhận biết về kỹ năng sống và tìm hiểu kiến thức về pháp luật. Nội dung phiên tòa được xây dựng sinh động giúp các thành viên tham dự nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, hiểu rõ hơn những quy định của pháp luật về hành vi phạm tội, mức án áp dụng cũng như hoạt động của cơ quan tiến hành tố tụng, tính nghiêm minh của pháp luật, góp phần phòng ngừa những hành vi vi phạm pháp luật.
Thông qua hình thức tuyên truyền trực tiếp này học sinh hiểu rõ về vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống khiến chất lượng dân số suy giảm, suy thoái nòi giống, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và là một trong những lực cản đối với sự tiến bộ xã hội và sự phát triển kinh tế-xã hội bền vững của vùng dân tộc thiểu số.
Mặc dù hình thức tuyên truyền thông qua “phiên tòa giả định” mới được triển khai nhưng bước đầu đã mang lại hiệu quả trong tuyên truyền đến các học sinh trong nhà trường. Kết thúc phiên tòa giả định, nhà trường còn lồng ghép tuyên truyền tìm hiểu các nội dung về an toàn khi tham gia giao thông theo quy định của pháp luật cho học sinh.
Đây là hoạt động hết sức cần thiết để tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nâng cao ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ công dân, ý thức pháp luật, tự giác chấp hành thực thi pháp luật. Từ đó, hình thành ý thức tôn trọng và tự giác chấp hành pháp luật nói chung và thay đổi hành vi, vận động xóa bỏ những hủ tục lạc hậu và ngăn ngừa, hạn chế tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng trên địa bàn huyện./.
