Những năm qua, công tác dân số trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần vào phát triển KT-XH, nâng cao đời sống Nhân dân. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn có những khó khăn, thách thức như: Tỉ số giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh không ổn định, có năm chênh lệch ở mức cao giữa trẻ em trai và trẻ em gái. Tỉnh Bắc Kạn vẫn thuộc vào nhóm có tỉ số giới tính khi sinh cao trong cả nước.
Cụ thể, năm 2020 tỉ số giới tính khi sinh của tỉnh Bắc Kạn là 112,1 trẻ em nam/100 trẻ em nữ; năm 2021 là 120 trẻ em nam/100 trẻ em nữ; năm 2022 là 107 trẻ em nam/100 trẻ em nữ và năm 2023 là 111,2 trẻ em nam/100 trẻ em nữ. Tình trạng này diễn ra ở nhiều huyện, thành phố trong toàn tỉnh. Trong đó, các huyện có tỷ lệ chênh lệch cao về giới tính khi sinh trong năm 2023 như: Huyện Chợ Đồn là 237 trẻ em nam, trẻ em nữ 202; huyện Chợ Mới 241 trẻ em nam, 189 trẻ em nữ; huyện Na Rì 224 trẻ em nam và 202 trẻ em nữ; thành phố Bắc Kạn là 179 trẻ em nam và 147 trẻ em nữ.
Nguyên nhân do tâm lý thích con trai ăn sâu trong tâm thức nhiều người; tập quán coi con trai là người nối dõi tông đường, thờ cúng tổ tiên, cha mẹ, sẽ trở thành trụ cột trong gia đình, con mang họ cha, con trai là người kế thừa tài sản của gia đình; hệ thống an sinh xã hội cho người cao tuổi chưa phát triển, con trai làm chỗ dựa cho bố mẹ khi về già, khi bị ốm, đau. Do vẫn còn nhiều người, trong đó có cả cán bộ, đảng viên chưa thực hiện tốt chính sách dân số, sinh con thứ 3 trở lên.
Nhận thức rõ hệ lụy của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, thời gian qua, Chi cục Dân số tỉnh Bắc Kạn phối hợp với với các cơ quan thông tin đại chúng, các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội tăng cường truyền thông về can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh. Đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục các tầng lớp nhân dân nhằm chấp hành nghiêm và thực hiện tốt các quy định của pháp luật, như: Luật Bình đẳng giới; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình... Vận động từng bước làm thay đổi nhận thức và tư tưởng lạc hậu về sinh con trai, con gái. Duy trì các câu lạc bộ: “Phụ nữ không sinh con thứ ba, giúp nhau làm kinh tế, nói không với lựa chọn giới tính khi sinh”, “Giới và bình đẳng giới”, “Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh”...
Riêng trong năm 2023, các huyện, thành phố đã tổ chức hội nghị triển khai, cung cấp thông tin về mất cân bằng giới tính khi sinh tại 32 xã, phường, thị trấn. Tổ chức 264 buổi truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh tại 66 xã, phường, thị trấn với 13.200 người tham dự. Tổ chức truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh cho nam nữ thanh niên chuẩn bị kết hôn, người cung cấp dịch vụ liên quan đến lựa chọn giới tính thai nhi tại 48 xã với 2.400 người tham dự...
Ông Nông Văn Dương, Phó Chi cục trưởng, Chi cục Dân số tỉnh Bắc Kạn cho biết: Để phấn đấu mục tiêu đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức không quá 110,4 bé trai/100 bé gái sinh ra sống trong năm 2024, Chi cục Dân số tỉnh Bắc Kạn tập trung vào nhóm các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu như: Tích cực triển khai các hoạt động của Đề án “Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh” trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, giai đoạn 2021-2025.
Tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, tạo dư luận xã hội hưởng ứng công tác kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, phê phán các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi. Tổ chức Hội nghị triển khai cung cấp thông tin về mất cân bằng giới tính khi sinh cho 40 xã triển khai thực hiện Đề án trên. Tổ chức truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh cho 108 xã, phường, thị trấn. Đối tượng tham dự ưu tiên các cặp vợ chồng chưa sinh đủ 2 con, người có uy tín trong cộng đồng...
Với mục tiêu kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, khống chế có hiệu quả tốc độ gia tăng tỉ số giới tính khi sinh, tiến tới đưa tỉ số này trở lại mức cân bằng tự nhiên góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phục vụ sự nghiệp phát triển KT-XH của tỉnh rất cần sự chung tay của toàn xã hội trong tuyên truyền, vận động làm thay đổi nhận thức của người dân và chính những người thân trong gia đình./.
