Đảm bảo tính bao quát và công bằng
Theo Bộ Tài chính, hệ thống thuế hiện hành chưa bao quát hết các khoản thu nhập mới phát sinh, đặc biệt là thu nhập từ chuyển nhượng tài sản, quyền tài sản như tên miền internet, SIM số đẹp… Các khoản này có bản chất tương tự thu nhập từ bản quyền hoặc nhượng quyền thương mại – những khoản đã thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân.
Do đó, dự thảo đề xuất bổ sung nhóm “thu nhập khác” chịu thuế, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết danh mục để đảm bảo tính linh hoạt và phù hợp với thực tiễn. Mục tiêu là đảm bảo sự công bằng giữa các cá nhân có thu nhập, tránh bỏ sót nguồn thu và đáp ứng nguyên tắc đánh thuế thu nhập cá nhân phù hợp với thông lệ quốc tế.
Bên cạnh đó, dự thảo còn tập trung vào thu nhập từ hoạt động đầu tư và chuyển nhượng chứng khoán phái sinh. Hiện nay, các quy định pháp luật chưa phân biệt rõ giữa chứng khoán cơ sở và phái sinh, dẫn đến khó khăn trong quản lý thuế. Bộ Tài chính đề xuất xây dựng quy định riêng cho chứng khoán phái sinh, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả quản lý.
Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia cho thấy, đánh thuế trên thu nhập thực từ chứng khoán phái sinh không chỉ phản ánh chính xác bản chất tài chính của giao dịch mà còn hỗ trợ cơ quan thuế và người nộp thuế thuận lợi hơn trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.
Ngoài ra, quy định về thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng vốn cũng được đề xuất sửa đổi theo hướng xác định rõ tỷ lệ thuế suất trên doanh thu chuyển nhượng từng lần. Điều này đảm bảo tính thống nhất với phương pháp thu thuế doanh nghiệp đối với tổ chức nước ngoài khi thực hiện chuyển nhượng vốn.
Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo là sửa đổi quy định về thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng bất động sản để đồng bộ với Luật Đất đai 2024. Theo đó, việc xác định thu nhập chịu thuế sẽ dựa trên bảng giá đất của từng địa phương, hạn chế tình trạng kê khai giá chuyển nhượng thấp hơn thực tế để trốn thuế.
Cùng với đó, Bộ Tài chính cũng đề xuất mở rộng phạm vi thu nhập từ thừa kế và quà tặng. Hiện tại, thu nhập từ các tài sản phải đăng ký sở hữu như nhà, xe, đất đai mới chịu thuế, trong khi tiền mặt hoặc các tài sản giá trị cao không nằm trong diện này. Dự thảo đề xuất mở rộng danh mục chịu thuế để bao gồm cả những tài sản chưa đăng ký, tạo sự công bằng giữa các cá nhân và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Việc đồng bộ hóa quy định giữa Luật Thuế Thu nhập cá nhân và các luật liên quan như Luật Đất đai không chỉ nâng cao tính minh bạch mà còn đảm bảo chính sách thuế theo kịp tốc độ phát triển của thị trường, đặc biệt là bất động sản và các tài sản giá trị cao.
Tạo thuận lợi cho người nộp thuế và cơ quan quản lý
Một điểm nổi bật trong dự thảo sửa đổi Luật Thuế Thu nhập cá nhân là đề xuất kết cấu lại cách tính thuế và sắp xếp lại các quy định hiện hành nhằm tạo thuận lợi cho người nộp thuế và cơ quan quản lý.
Hiện tại, các quy định về xác định thu nhập chịu thuế, thu nhập tính thuế và thuế suất đang nằm rải rác ở nhiều điều luật khác nhau, gây khó khăn trong việc theo dõi và áp dụng. Đặc biệt, từ năm 2015, Luật số 71/2014/QH13 đã thay đổi cách tính thuế đối với cá nhân kinh doanh, áp dụng thuế suất tỷ lệ trên doanh thu từng lĩnh vực thay vì cộng gộp với thu nhập từ tiền lương, tiền công để tính thuế lũy tiến như trước đây.
Dự thảo Luật mới đề xuất quy định rõ cách tính thuế đối với từng loại thu nhập chịu thuế, giảm sự chồng chéo và đảm bảo tính minh bạch. Các khoản thu nhập như tiền lương, tiền công, chuyển nhượng bất động sản, đầu tư chứng khoán hay quà tặng đều sẽ có cách tính thuế cụ thể, dễ hiểu, giúp người nộp thuế giảm chi phí tuân thủ và tiết kiệm thời gian.
Việc kết cấu lại các quy định không chỉ nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính mà còn đảm bảo tính công bằng và chính xác trong việc thu thuế. Đây là bước đi cần thiết để đáp ứng yêu cầu của một hệ thống thuế hiện đại, minh bạch và hiệu quả.
Theo các chuyên gia kinh tế, dự thảo sửa đổi Luật Thuế Thu nhập cá nhân là bước đi quan trọng để hoàn thiện khung pháp lý, khắc phục những bất cập trong chính sách thuế hiện hành và phù hợp hơn với thực tiễn kinh tế - xã hội.
Việc mở rộng cơ sở thuế, bổ sung các khoản thu nhập mới chịu thuế như chứng khoán phái sinh, chuyển nhượng tài sản, hay thừa kế và quà tặng, sẽ tăng tính công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế. Đồng thời, các biện pháp này giúp đảm bảo nguồn thu ngân sách ổn định, tránh thất thu từ những đối tượng có thu nhập cao nhưng chưa được quản lý đầy đủ.
Đồng bộ hóa với các luật liên quan như Luật Đất đai 2024 hay Luật Quản lý thuế cũng là yêu cầu cấp thiết, giúp hệ thống pháp luật thuế trở nên nhất quán, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và thực thi.
Việc học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong quản lý thuế đối với chứng khoán phái sinh và các tài sản có giá trị lớn cũng cho thấy nỗ lực của Bộ Tài chính trong việc hiện đại hóa chính sách thuế, đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của hội nhập và phát triển kinh tế số.
Dự thảo sửa đổi Luật Thuế Thu nhập cá nhân không chỉ tập trung vào khắc phục những hạn chế hiện tại mà còn hướng tới xây dựng một hệ thống thuế hiện đại, công bằng và bền vững.
Mục tiêu của những thay đổi này là nâng cao hiệu quả thu ngân sách, đồng thời giảm gánh nặng hành chính cho cả người dân và doanh nghiệp. Việc áp dụng các nguyên tắc minh bạch, đơn giản và công bằng sẽ là nền tảng để chính sách thuế trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới.
Với những nội dung đề xuất tại dự thảo, Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi kỳ vọng sẽ trở thành một trong những công cụ quan trọng góp phần xây dựng hệ thống thuế Việt Nam hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong tương lai./.
